ေခတ္၀န္ (၁)

၁၉၄၁ ခုေလာက္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာစစ္ႀကီး ကူးလာခဲ့ပါၿပီ။ ဦး၀င္းတင္တို႔ မိသားစုလည္း တျခား ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သားေတြနည္းတူ စစ္ရန္က ေျပးခဲ့ၾကရပါေတာ့တယ္။

ဦး၀င္းတင္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အခုက အသက္က (၈၀) လည္း ကပ္ၿပီေပါ့ဗ်ာ။ ေနာက္တစ္ခါ ကၽြန္ေတာ့္ဘ၀ ပံုသ႑ာန္လည္း အကုန္လံုး ေျပာင္းေပါ့ဗ်ာ..ေနာ္။ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ.. ကၽြန္ေတာ္က စာေတြဘာေတြပဲ ေရးတတ္တဲ့ လူေပါ့ဗ်ာ.. ဟုတ္လား။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲေရာက္လာ၊ ႏိုင္ငံေရးသမားကလည္း ျဖစ္ေနေတာ့ စကားကလည္း ေတာေျပာေတာင္ေျပာ ေျပာရတာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္က တစ္ခါမွ်လည္း စကားေတြဘာေတြ ဟုတ္တိပတ္တိ ေျပာေလ့ေျပာထ မရွိဘူး။ အဲဒီအေနအထားကေနၿပီးေတာ့ ေရဒီယိုတို႔ဘာတို႔.. တစ္ခါ အခု ခင္ဗ်ားတို႔ မီဒီယာေတြထဲမွာ ေျပာရတဲ့အခါက်ေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ့္အဖို႔လည္း တစ္ခါတေလက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ဂြက်တာေပါ့ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားက အဲဒီ ငယ္ငယ္တုန္းကအေၾကာင္းေလးဘာေလး ေမးမယ္ဆိုေတာ့လည္း မဆုိးဘူးဗ်။ မဆိုးဘူးဆိုတာ လူက အသက္ (၈၀) ပိုင္းေလာက္ကပ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ဒီေန႔ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြ ေျပာတာထက္ေပါ့ဗ်ာ၊ ကိုယ္ငယ္ငယ္တုန္းကအေၾကာင္းေတြပဲ ျပန္ေျပာခ်င္တယ္ဗ်။ အသက္အရြယ္ေရာက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေတြ႕တဲ့အခါ စျမံဳ႕ျပန္ဆိုေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ ေပ်ာ္စရာေကာင္း၊ သိပ္ၿပီးေတာ့ ၾကည္ႏူးစရာေကာင္းေပါ့ဗ်ာ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လက္ေတြ႕ဘ၀ျဖစ္ေနတဲ့၊ အခု လတ္တေလာေပၚေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးတို႔ စီးပြားေရးတို႔ စသည္ေပါ့ဗ်ာ.. ဒီကိစၥေတြ
ကၽြန္ေတာ္တို႔ မႏိုင္ေတာ့ဘူးဗ်။ လုိက္လို႔လည္း မမီေပါ့ဗ်ာ။ အထူးသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လို ေထာင္ထဲ ႏွစ္ (၂၀) ေလာက္ေနခဲ့တဲ့လူအေနနဲ႔က သာၿပီးေတာ့ အဟပ္ကြာၿပီးေတာ့ ကိုယ္က နားမလည္တာေတြက အမ်ားႀကီးျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူးဗ်။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခင္ဗ်ား အခုလို ငယ္ငယ္တုန္းကအေၾကာင္းေလးဘာေလး ေျပာပါလားဗ်ာဆိုေတာ့ အဘိုးႀကီးတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ေတာ့ အကိုက္ဆံုးပဲဗ်။

§ § § § § § §

ဒီလိုေျပာရမယ္ထင္တယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ့္မိဘေတြကေတာ့ ကုန္သည္လို႔ပဲ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ေရႊတို႔ေငြတို႔ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းေတြလည္း လုပ္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ႐ိုး႐ိုးအရပ္သားပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ့္ အေမကေတာ့ အိမ္ရွင္မသက္သက္ပါပဲ။ လက္လုပ္လက္စား မိဘေတြပါပဲ။ ဂ်ပန္ေခတ္က်ေတာ့ တျခား ထန္းလ်က္တို႔ဘာတို႔ ဆိုတာေတြေတာင္မွ ကုန္သည္အေနနဲ႔ လုပ္ဖူးတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ေျပာခ်င္တာကေတာ့
ကၽြန္ေတာ့္မိဘေတြက ကုန္သည္လို႔ပဲ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္မိဘေတြက စစ္ႀကိဳေခတ္တုန္းကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားတို႔ဘာတို႔ဆိုတာေတြနဲ႔ေတာင္မွ ေပါင္းစပ္ၿပီးမွေပါ့ဗ်ာ ေရႊလုပ္ငန္းတို႔ဘာတို႔ ရွိတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္က ဒီလိုခင္ဗ်။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ရန္ကုန္မွာေနတာခင္ဗ်။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ့္မိဘမ်ားရဲ႕ မိဘေပါ့ဗ်ာ။ ႀကိဳ႔ပင္ေကာက္ဆိုတာ သာယာ၀တီခရိုင္၊ ရန္ကုန္ျပည္လမ္းေပၚမွာရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးတစ္ၿမိဳ႕ပါပဲ။ ရန္ကုန္ကေန (၁၁၀) မိုင္ေလာက္ ေ၀းတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေမြးတဲ့အခါက်ေတာ့ ႀကိဳ႔ပင္ေကာက္ကို ျပန္ေမြးတယ္။ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္ေပါ့ဗ်ာ။ မတ္လ (၁၂) ရက္ေန႔၊ ဗုဒၶဟူးေန႔ အဲဒါနဲ႔တြက္ၾကည့္ရင္ ကၽြန္ေတာ္က အခုလာမယ့္မတ္လ (၁၂) ရက္ေန႔ဆို ကၽြန္ေတာ္ အသက္ (၇၉) ႏွစ္ ျပည့္ၿပီ၊ ကၽြန္ေတာ္မွတ္မိသေလာက္ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ငယ္စဥ္ဘ၀ကေတာ့ ရန္ကုန္မွာပဲ ႀကီးတာပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ အခုျပန္စဥ္းစားတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဗမာျပည္ရဲ႕ လူဦးေရကလည္း ၁၆ သန္းေလာက္ ရွိတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က (၁၂) လမ္းမွာ ေနဖူးတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လမ္း (၃၀) မွာ ေနဖူးတယ္။ (၄၈) လမ္းမွာ ေနဖူးတယ္။ အင္းစိန္မွာ ေနဖူးတယ္။ အင္းစိန္ကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ စစ္ေျပးရတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေခတ္တုန္းက ရန္ကုန္လူဦးေရသည္ပင္ သိန္းဂဏန္းေလာက္ပဲရွိေသးမွာပဲဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ေနတဲ့ (၁၂) လမ္းကေနၿပီးေတာ့ လမ္းမေတာ္ေလာက္ အထိက ဗမာေတြခ်ည္းပဲေနတာဗ်။ လမ္းမေတာ္ကေန ဟိုဘက္ေက်ာ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါ တ႐ုတ္တန္းေပါ့ဗ်ာ။ တရုတ္တန္းကလည္း သိပ္မ်ားမ်ားမဟုတ္ဘူးဗ်။ တရုတ္တန္းလို႔ေခၚတဲ့ တရုတ္ေတြအမ်ားစု ေနၾကတယ္ဆိုတဲ့ ေနရာကလည္း အဲဒီ လမ္းမေတာ္နဲ႔ သိမ္ႀကီးေစ်း ၾကားေလာက္ပဲရွိတယ္ဗ်။ သိပ္မမ်ားဘူးဗ်။ အဲဒီ သိမ္ႀကီးေစ်းကေနၿပီးေတာ့ (၃၉) လမ္း လမ္း (၄၀)၊ အခုေခတ္ေခၚတဲ့ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းေပါ့ဗ်ာ၊ အဲဒီေလာက္အထိကေတာ့ ကုလားခ်ည္းပဲ ေနၾကတာ။ အဲဒီ စိန္႔ေပါဘုရားကိုေက်ာ္ၿပီးေတာ့ ဟိုဘက္ေရာက္သြားတဲ့ ေရေက်ာ္ပိုင္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ဗမာရပ္ကြက္ျဖစ္သြားျပန္ေရာ။ အဲဒီဟိုဘက္ေရာက္သြားတဲ့ တာေမြတို႔၊ ေက်ာက္ေျမာင္းတို႔ ဆိုတာေတြေရာက္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ ဗမာရပ္ကြက္ လံုး၀ျဖစ္သြားတဲ့အျပင္ကို အလြန္႔ကို ဆင္းရဲတဲ့လူေတြေနတဲ့ အရပ္ေတြေပါ့။

အဲဒီတုန္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာ အာရွတစ္လႊားမွာ ျမန္မာေတြဂုဏ္ယူရတဲ့ၿမိဳ႕ ျဖစ္ခဲ့ပံုကို ဦး၀င္းတင္က ကိုယ္ေတြ႕ၾကံဳခဲ့သူပါ။

ကၽြန္ေတာ္က တစ္ေယာက္တည္းေသာ သားကိုး.. အဲဒီအခ်ိန္အထိက။ အဲ.. ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ညီမေလးတစ္ေယာက္ ေမြးပါတယ္။ သူက ကၽြန္ေတာ့္ထက္ ေတာ္ေတာ္ငယ္တယ္ဗ်။ ဆယ့္ေလးငါးႏွစ္ေလာက္ ငယ္တယ္။ ၾကားထဲမွာ ညီတစ္ေယာက္ေမြးတယ္။ အဲဒီညီကေတာ့ ခပ္ငယ္ငယ္ထဲကပဲ ေသသြားတယ္ဗ်။ အခု ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ညီမ ရွိတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္ေလာက္အထိ၊ ေျခာက္ႏွစ္သား ခုနစ္ႏွစ္သားအထိေလာက္ကေတာ့ တစ္ဦးတည္းေသာ သားေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ မိသားစုထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သံုးေယာက္တည္းဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ အေဖတို႔ဘာတို႔က တပတ္တစ္ခါေလာက္ အျပင္ကိုထြက္ၿပီးေတာ့ ထမင္းေကၽြးတယ္။ တရုတ္ဆိုင္ဘာညာေပါ့ဗ်ာ၊ လမ္းေဘးပါပဲ။ ကုလားဆိုင္တို႔။ ကၽြန္ေတာ္အခုထိ မွတ္မိေနတဲ့ဟာေလးတစ္ခုက ဘာလဲဆိုရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးကို ေရျဖန္းတယ္ဗ်။ ဥပမာ ေကာ္မရွင္နာလမ္းလို႔ေခၚတဲ့ အခု ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းေပ့ါဗ်ာ။ အဲဒါႀကီးတစ္ခုလံုး ဟိုး ဘုရင္မအိမ္ကစၿပီးေတာ့ ခေရပင္လမ္းတို႔ဘာတို႔ကေန လာလိုက္တာ၊ ဒီဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းႀကီးတစ္ေလွ်ာက္လံုးကေနၿပီးေတာ့ အတြင္း၀န္ရံုး ေက်ာ္တဲ့အထိ ေရျဖန္းတာပဲဗ်။ အဲဒီလမ္းမႀကီးေလ။ မွတ္မိေနတယ္။ မ်က္စိထဲမွာ အခုထက္ထိ ျမင္ေယာင္ေနတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးကလည္း သန္႔ေနတာပဲ။ ဘာမွ မရွိဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း စစ္ႀကိဳေခတ္တုန္းက ဒီ စင္ကာပူတို႔ဘာတို႔ စသည့္ ဟာေတြ စုတ္ျပတ္သတ္ေနတဲ့အခ်ိန္ေပါ့ဗ်ာ။ ယိုးဒယားတို႔ဘာတို႔ စုတ္ျပတ္သတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ရန္ကုန္ဟာ အာရွတိုက္ရဲ႕ အလွဆံုးၿမိဳ႕လို႔ အေျပာခံရတာ အဲဒီ အခ်က္တစ္ခ်က္ ပါလိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္တယ္ဗ်။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ (၁၂) လမ္းဘက္က ရပ္ကြက္ စာသင္ေက်ာင္းေလးတစ္ခုမွာ ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ မူလတန္းေက်ာင္းသားဘ၀ စခဲ့ရာကေန လမ္း (၃၀) ဘက္ကို မိဘေတြ ေရႊ႕ေျပာင္းတဲ့အခါ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကို ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၆/၃၇ ေလာက္ပဲလို႔ ဦး၀င္းတင္က ေျပာပါတယ္။

ၿမိဳ႕မေက်ာင္းဆိုတာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းထဲမွာ ဒါ ထင္ရွားတဲ့ေက်ာင္းေပါ့ဗ်ာ။ ဆရာႀကီး ဦးဘလြင္တို႔၊ ဆရာႀကီး ဦးေအးသြယ္တို႔ ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ား ဦးစီးတဲ့ ေက်ာင္းေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဗမာ မ်ဳိးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေျမာက္ျမားစြာလည္း အဲဒီမွာ ေက်ာင္းဆရာေတြ လုပ္ခဲ့ဖူးတာေပါ့။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီတို႔ အပါအ၀င္ေပ့ါဗ်ာ..ေနာ္။ အဲဒီေက်ာင္းက ထြက္တဲ့ လူေတြထဲမွာလည္း ထင္ရွားတဲ့ပုဂိၢဳလ္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လမ္း (၃၀) ကေနၿပီးေတာ့ (၄၈) လမ္းေပါ့။ ဘာေခၚမလဲ ေရေက်ာ္ဘက္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာင္းသြားတဲ့ အခါက်ေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ္ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းမွာပဲ ဆက္တက္တယ္။ စကားေတာင္ျဖတ္ေျပာရဦးမယ္ဗ် ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ပညာေတြဘာေတြ သိပ္ၿပီးေတာ့တတ္တဲ့သူလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဗမာစာတတ္ရံုေလာက္ေပါ့ဗ်ာ။ စသည္ေပါ့.. အဂၤလိပ္စာတတ္ရင္ အဂၤလိပ္စာ နည္းနည္းပါးပါး ေလာက္တတ္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္မသိဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္အေဖအေၾကာင္းေတြ ကၽြန္ေတာ္ ေမးဖို႔ေလာက္ေတာင္ ကၽြန္ေတာ့္ အေဖက အသက္မရွည္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္ရြရြယ္နဲ႔ ေသသြားတာကိုး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ဘာလဲဆိုေတာ့ (၁) ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို စာတတ္ေစခ်င္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကၽြန္ေတာ့္ကို ကိုယ့္ဒူးကိုယ္ခၽြန္လုပ္ေအာင္ေပါ့ဗ်ာ .. ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ျဖစ္ေအာင္ေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္ကေလးထဲက စၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသြားရင္ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေယာက္တည္း သြားရတာဗ်။ ကၽြန္ေတာ္မွတ္မိသေလာက္ ကၽြန္ေတာ္ ေျခာက္ႏွစ္သားေလာက္ဘာေလာက္လဲ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကိုသြားတဲ့အခါက်ေတာ့ ၿမိဳ႕ထဲကေနၿပီးေတာ့ေပါ့ဗ်ာ၊ ကၽြန္ေတာ္ ရထားစီးသြားရတယ္ဗ်ာ။ ရန္ကုန္ဘူတာႀကီးလာ၊ ရန္ကုန္ဘူတာႀကီးကေနၿပီးေတာ့ လမ္းမေတာ္အထိေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ (၄၈) လမ္းေနတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေယာက္ထဲ သြားရတာပဲ။ ေနာက္ပိုင္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ရွစ္ႏွစ္သားကိုးႏွစ္သားေလာက္ကထဲက ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ကို ကၽြန္ေတာ္တစ္ေယာက္တည္း ရထားေပၚ တင္လႊတ္လုိက္တာဗ်။ ကၽြန္ေတာ့္ အဘြားရွိတာကိုး။ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေယာက္တည္း ျပန္တာပဲဗ်။ ဒါကၽြန္ေတာ့္အေဖကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို သြန္သင္တဲ့ အေလ့အက်င့္တစ္ခုေပါ့ဗ်ာ။

ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ ဘ၀ပံုရိပ္ အပိုင္း (၁) ကို ဒီမွာတင္ ရပ္နားခြင့္ျပဳပါ။ လာမယ့္အပတ္မွာ ဦး၀င္းတင္ အသက္ေဘးက သီသီေလးလြတ္ခဲ့တဲ့ ငယ္စဥ္အေတြ႕အၾကံဳတစ္ခုကို နားဆင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။