ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးခရီးထြက္ခဲ့တဲ့ ပထမဦးဆံုးညမွာ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ၿမိဳ႕ အနီး ရွမ္းစုရြာက ဦး၀င္းတင္တို႔ စစ္ေျပးဘ၀နဲ႔ ခိုလႈံေနတဲ့အိမ္ကို ေရာက္ရွိၿပီး ညအိပ္ရပ္နားပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေန႔မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ဦး၀င္းတင္က ခ်ဳိးေရခပ္ေပးရင္း စကားေျပာခြင့္ ၾကံဳလုိက္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ အဲဒီ ရွမ္းစုရြာထဲမွာ မရမ္းပင္ႀကီးေတြဗ်။ အုပ္အုပ္အုပ္အုပ္နဲ႔ မရမ္းပင္ႀကီးေတြေဘးမွာေပါ့ေလ ေရတြင္းရွိတယ္၊ ေနာက္တစ္ခါ ေရခ်ဳိးတဲ့ စဥ့္အိုးေလးေတြဘာေတြ ခ်ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အဲဒီထဲကို ေရခပ္ေပးရတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေယာက္်ားေလးက ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ဦးေလးပဲရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ထက္ နည္းနည္းႀကီးတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ အေဒၚေတြအရြယ္ေတြ ဘာေတြေပါ့ဗ်ာ၊ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔ သူတို႔က အပ်ဳိေတြဘာေတြ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့လည္း သူတို႔က ဒီေယာက္်ားေတြကိစၥ လိုက္ၿပီးေတာ့ လုပ္မေပးခ်င္ဘူးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ပဲ လုပ္ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ဦးေလး (၁၈) ႏွစ္သား ေလာက္နဲ႔ (၁၄/၅) ႏွစ္သား ကၽြန္ေတာ္ လုပ္ရတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္ ဦးေလးက ေရတြင္းထဲက ေရခပ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီကေနၿပီးေတာ့ ပံုးေတြနဲ႔သယ္ၿပီးေတာ့ စဥ့္အိုးထဲကို ေလာင္းေပးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါက သိပ္မေ၀းပါဘူး၊ (၁၄/၅) လွမ္းေပါ့ဗ်ာ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ေရခ်ဳိးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကလည္း စကားတစ္ခြန္းမွ မေျပာဘူး။ သူကလည္း စကားေျပာတဲ့လူစားမ်ဳိးမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ၾကားဖူး တာေပါ့ဗ်ာ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဆိုတာလည္း ဂ်ပန္ေခတ္မွာ လူတိုင္းလိုလိုရဲ႕ ပါးစပ္ဖ်ားမွာ သီးေနတဲ့စကားေပါ့ဗ်ာ၊ ဟုတ္လား။ အဲ.. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပဲဗ်၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလို႔ေတာင္မွ ကၽြန္ေတာ္တို႔က နာမည္ေတာင္တပ္မေခၚဘူး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က အသားကလည္း ခပ္လတ္လတ္ပဲဗ်.. ေနာ္။ ထိပ္ကလည္း ခၽြန္းခၽြန္းနဲ႔၊ ထိပ္က နည္းနည္း ေျပာင္တယ္လို႔ေတာင္ ေခၚရမယ့္ဟာေပါ့ဗ်ာ။ နဖူးနည္းနည္း ေျပာင္တယ္၊ သို႔မဟုတ္လည္း နဖူး ျမင့္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အသားကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး လတ္လတ္ပဲဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သုန္သုန္မႈန္မႈန္နဲ႔ သူကလည္း ဘာမွ မေျပာဘူး။ ေရခ်ဳိးထားတာပဲဗ်။ လူငယ္ငယ္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကေလးေတြ၊ ဒီလူေတြခပ္ေပးတာအတြက္ သူ စိတ္ထဲမေကာင္းတာတို႔၊ အားနာတာတို႔ သို႔မဟုတ္လည္း အာ ေဟ့မင္းကြယ္ ခပ္ရတာ ပင္ပန္းမွာေပါ့ကြာ ဆိုတဲ့သေဘာထားမ်ဳိးလည္း ရွိပံုမေပၚဘူး။ သူ႔ဘာသူ ေရရွိ ခ်ဳိးမွာပဲဆိုတဲ့ပံုစံနဲ႔ ခ်ဳိးတာပဲဗ်ေနာ္။ အဲလိုခ်ဳိးေနေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ရပ္ၾကည့္ေနတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီဂ်ပန္ေခတ္မွာက ဆပ္ျပာေတြဘာေတြလည္း မရွိဘူး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔အိမ္မွာလည္း ဆပ္ျပာမရွိဘူးဗ်။ အဲဒီေတာ့ ဒီတိုင္းပဲ ခ်ဳိးခ်က္ၿပီးေတာ့ ၿပီးတယ္။ အဲ ဂ်ပန္ေခတ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါတို႔ဘာတို႔ မရွိဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကလည္း… မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါေတြဘာေတြ ရွိပံုမေပၚဘူးဗ်ာ။ အဲဒီ ပုဆိုးပိုင္းနဲ႔ပဲ၊ ေရလဲပိုင္းညွစ္ၿပီးေတာ့ပဲ ကိုယ္သုတ္တာပဲဗ်။ အဲေတာ့ သူ ပုဆိုးနဲ႔မ်က္ႏွာသုတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္ စကားေျပာခ်င္စိတ္ သိပ္ေပၚလာတယ္။ စကားေျပာခ်င္စိတ္ ေပၚလာတယ္ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေစာေစာကေျပာခဲ့သလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အာရွလူငယ္တို႔ ဘာတို႔ညာတို႔မွာ ကၽြန္ေတာ္က ထက္ထက္သန္သန္လုပ္ေနတဲ့၊ ကၽြန္ေတာ့္ေဆြမ်ဳိးေတြထဲမွာ စစ္ဗိုလ္ေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ ဟုတ္လား၊ အဲဒီအေနအထားေပၚမွာ တည္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဟုတ္လား၊ အမွန္အတိုင္းေျပာရရင္ စိတ္က ထက္သန္ေနတာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ စကား စြတ္ေျပာတယ္ဗ်။ ေျပာတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ကၽြန္ေတာ္ စစ္ထဲ၀င္ခ်င္တယ္ခင္ဗ်ာလို႔ ဒါပဲေျပာႏိုင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ မ်ားမ်ားလည္း မေျပာတတ္ဘူး၊ မ်ားမ်ားလည္းမေျပာရဲဘူးေပါ့ဗ်ာ.. ေနာ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဘာမွမေျပာဘူးဗ်၊ ကၽြန္ေတာ့္ကို ဒီတိုင္းၾကည့္ေနတယ္။ ၾကည့္ၿပီးမွ တစ္ခြန္းပဲေျပာတယ္။ မင္းေက်ာင္းေနလားတဲ့။ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ဟုတ္ကဲ့ ကၽြန္ေတာ္စာသင္ေနပါတယ္။ ခုနစ္တန္းေအာင္ၿပီးပါၿပီ။ ဆိုၿပီးေတာ့ကၽြန္ေတာ္ ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က သူ ေငးေနေသးတယ္ဗ်။ သူ ဘာမွမေျပာဘူး။ သူ႔ ေရေတြဘာေတြသုတ္လက္စ ဆက္ၿပီးေတာ့ သုတ္ရင္းကေနၿပီးေတာ့ ေနာက္မွ တစ္ခြန္းပဲေျပာတယ္၊ မင္းစာဆက္သင္ကြာတဲ့။ ေနာ္ စစ္တိုက္မယ့္လူေတြရွိတယ္၊ မင္း စာသင္ဦးလို႔ ဒီစကားတစ္ခြန္းပဲ ရလိုက္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါနဲ႔ ၿပီးသြားတာပါပဲ။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ့္ကို အဲဒီစကားက ေနာက္ပိုင္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလႊမ္းမိုးတယ္ဗ်။ စစ္ၿပီးခါက ၁၉၄၉ မွာ ကၽြန္ေတာ္ စစ္တပ္ထဲကို၀င္မလို႔ ဗိုလ္သင္တန္းတက္ခြင့္ရတယ္ဗ်။ အဲဒီဟာ ရတဲ့အခ်ိန္မွာကို ကၽြန္ေတာ္ ေၾသာ္.. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကလည္း ငါ့ကို ေျပာသြားဖူးတဲ့ စကားတစ္ခြန္းရွိပါလား။ စစ္တိုက္မယ့္လူေတြ ရွိတယ္ကြာ မင္း စာဆက္သင္ဆိုတဲ့စကားကို ကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ စစ္ထဲလည္း မ၀င္ျဖစ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီစကားနဲ႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္ နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်င္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္မွာလည္း ဒါ ကၽြန္ေတာ္ ေနာက္ဆံုးမွတ္မိတဲ့ စကားပဲေပါ့ဗ်ာ။ က်န္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတာ္လွန္ေရးဌာနခ်ဳပ္မွာ ေနရတဲ့အခါေတြ ရွိတယ္ဗ်။ ေနာက္ဆံုးဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ သြားၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ရြာတစ္ရြာ ေရႊ႕တယ္ဗ်ာ။ အဲဒီရြာတစ္ရြာကေန ေနာက္ထပ္ ေတာ္လွန္ေရးစခန္းလုပ္ထားတဲ့ ဘီးခြဲဆိုတဲ့ ရြာေပါ့၊ ၿမိဳ႕နယ္ေတာ္လွန္ေရးစခန္းလုပ္ထားတဲ့ ဘီးခြဲဆိုတဲ့ရြာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပို႔တယ္၊ မိသားစုကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေစာင့္ေရွာက္ထားတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္းအားစုေတြက။ အဲ အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔လိုက္ၿပီးေတာ့ ဟုတ္လား၊ ဟိုခိုင္းဒီခိုင္းနဲ႔ သြားၿပီးေတာ့ ကင္းေထာက္တဲ့လူေတြနဲ႔ လိုက္သြားၾကည့္စမ္း၊ ဘာျဖစ္လို႔ဆို ကေလးတစ္ေယာက္ ပါတဲ့အခါက်ေတာ့ နည္းနည္းေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း (၁၄/၅) ႏွစ္ဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ ကေလးသာသာေပါ့ဗ်ာဟုတ္လား။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အရပ္ကလည္း ပုတာလည္း ပါမွာေပါ့ေလ။ အဲဒီေတာ့ ဟိုလိုက္သြားဒီလိုက္သြား လိုက္ဖူးတာရွိတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ မပါခဲ့ဘူး။ အဲဒါနဲ႔ပဲ ဒီ ဂ်ပန္ေခတ္ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်င္တယ္ဗ်ာ။
ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး ဂ်ပန္ေခတ္အကုန္ေလာက္မွာ ဦး၀င္းတင္တို႔ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ၿမိဳ႕ေပၚ ျပန္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ ေရခ်ိန္တက္ေနခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕မွာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္တို႔၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဒါေတြ လႈပ္ရွားမႈေတြ အမ်ားႀကီးေပၚတယ္ဗ်။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္က ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္မွာလည္း ကၽြန္ေတာ္၀င္လုပ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ ဦးေလး စစ္ဗိုလ္ေပါ့ဗ်ာ၊ ဗိုလ္ႀကီးမ်ဳိးေက်ာ္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ပထမဆင့္တို႔၊ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္း၀င္ ပထမဆင့္တို႔ဆိုတဲ့ အဲ ရခဲ့တဲ့ပုဂၢိဳလ္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕နယ္မွာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႕ ဆိုၿပီးေတာ့ ဖြဲ႕တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီအထဲမွာ ပါတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ေက်ာင္းသားတပ္ဦးဆိုတဲ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေက်ာင္းသားတပ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေက်ာင္းသားတပ္ဦးမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္က စစ္ေရး တာ၀န္ခံတို႔ဘာတို႔ လုပ္တယ္ဗ်။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္မယ့္ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔လည္း စၿပီး ေတြ႕တယ္ဗ်။ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီ ေက်ာင္းသားတပ္ဦးေခါင္းေဆာင္အေနနဲ႔ စစ္ပညာေတြ သြားသင္ရတယ္ဗ်။ လက္ပံတန္းမွာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သာယာ၀တီခရိုင္ဥကၠ႒က ေနာင္က်တဲ့အခါက်ေတာ့ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ရဲ႕ လူငယ္အဖြဲ႕မွာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာတဲ့ ကိုၾကည္ညြန္႔။ ကိုၾကည္ညြန္႔က သူက ဂ်ပန္ေခတ္တုန္းက စစ္တကၠသိုလ္တို႔ဘာတို႔လည္း တက္ဖူးတဲ့လူေပါ့ဗ်ာ။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ကေန ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆိုရွယ္လစ္လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဘာေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံျခားတို႔ဘာတို႔မွာ သြားေန၊ ကမၻာ့ဆိုရွယ္လစ္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မွာေတာင္ ဥကၠ႒ေတြဘာေတြ ျဖစ္တဲ့အထိ ေတာ္ေတာ္ေလး လႈပ္ရွားခဲ့တဲ့ ပုဂိၢဳလ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဒီေန႔ေပါ့ေလ၊ နာမည္အလြန္ႀကီးေနတဲ့ စာေရးဆရာ ဆရာေမာင္စူးစမ္းအမည္ခံ၊ ရဲေဘာ္ခ်မ္းေအး အမည္ခံ၊ ဦးတင္ေရႊေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ကိုတင္ေရႊေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကိုတင္ေရႊကလည္း စစ္သင္တန္းေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေခတ္ ဒီ ေရာနင္းတို႔ဘာတို႔က ဆင္းလာၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားစစ္သင္တန္းေတြ လာၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ ေပးတယ္ဗ်။ ေတာ္ေတာ္ၾကာတယ္ဗ်။ စစ္သင္တန္းကလည္း ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္ဗ်၊ ႏွစ္ပတ္သံုးပတ္ေလာက္ၾကာတယ္။ (၄၆) ခု အစေလာက္ ဘာေလာက္ ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က (၁၆) ႏွစ္သားေလာက္ေပါ့ဗ်ာ။ ကိုခ်မ္းေအးက (၁၉) ႏွစ္သားေလာက္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကိုခ်မ္းေအးက စစ္သင္တန္းေတြေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ိန္အားလို႔ရွိရင္ သူက အဂၤလိပ္စာအုပ္ အထူႀကီးေတြဘာေတြ ဖတ္တယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ (၉) တန္း (၁၀) တန္းေရာက္ၿပီ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း အဂၤလိပ္စာေတြဘာေတြေတာ့ သင္ေနၿပီေပါ့။ ဒါေပမဲ့လို႔ အဂၤလိပ္စာအုပ္ အဲဒီေလာက္ ထူထူႀကီးႀကီးေတြေတာင္ ကၽြန္ေတာ္က ျမင္ဖူးတာမဟုတ္တဲ့အခါက်ေတာ့ တစ္ခါထဲ ဘယ္သူ႔မွစကားမေျပာဘဲနဲ႔ အားတာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္နက္ စာအုပ္နဲ႔မ်က္ႏွာအပ္ထားတဲ့ ရဲေဘာ္ခ်မ္းေအးေခၚ၊ ရဲေဘာ္စူးစမ္းေခၚ ဘာညာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီလူနဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္က သိပ္ၿပီးေတာ့ သူ႔တယ္အံ့ၾသတာကိုးဗ်။ တစ္ခါတည္း။ အဲဒါေလးကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိေနတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေထာင္က လြတ္လာၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ကိုခ်မ္းေအးနဲ႔ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ တစ္ေနရာမွာ သြားေတြ႕တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္ေတြေျပာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီစာအုပ္ႀကီး ထူတဲ့ဟာႀကီးကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မ်က္စိထဲကေနၿပီးေတာ့ ေသးမသြားဘူးဗ်။ ဒါေပမဲ့ ကိုခ်မ္းေအးကိုျမင္ရတဲ့ ပံုသ႑ာန္ကေတာ့ေပါ့ဗ်ာ၊ ဟိုးကၽြန္ေတာ္တို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ငယ္ငယ္တုန္းကေတြ႕ခဲ့တဲ့ ကိုခ်မ္းေအးရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္မ်ား ေသးသြားသလား၊ ၾကံဳလွီသြားသလားဆိုတာကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ မမွန္းတတ္ဘူး။ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ေသးေသးေကြးေကြးနဲ႔ အဲ လူေလးျဖစ္သြားတယ္ဗ်။ အေတာ္ကို ေသးသြားတဲ့လူေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ့္မ်က္စိထဲမွာ စြဲေနေသးတယ္။ အာရံုထဲမွာ စြဲေနေသးတဲ့ အဂၤလိပ္စာအုပ္ထူထူႀကီးကေတာ့ ထူျမဲထူေနတုန္းပဲခင္ဗ်။
လာမယ့္အပတ္မွာ ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀ကို သိရွိခြင့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
Source: RFA
ကၽြန္ေတာ္တို႔ အဲဒီ ရွမ္းစုရြာထဲမွာ မရမ္းပင္ႀကီးေတြဗ်။ အုပ္အုပ္အုပ္အုပ္နဲ႔ မရမ္းပင္ႀကီးေတြေဘးမွာေပါ့ေလ ေရတြင္းရွိတယ္၊ ေနာက္တစ္ခါ ေရခ်ဳိးတဲ့ စဥ့္အိုးေလးေတြဘာေတြ ခ်ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အဲဒီထဲကို ေရခပ္ေပးရတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေယာက္်ားေလးက ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ဦးေလးပဲရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ထက္ နည္းနည္းႀကီးတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ အေဒၚေတြအရြယ္ေတြ ဘာေတြေပါ့ဗ်ာ၊ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔ သူတို႔က အပ်ဳိေတြဘာေတြ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့လည္း သူတို႔က ဒီေယာက္်ားေတြကိစၥ လိုက္ၿပီးေတာ့ လုပ္မေပးခ်င္ဘူးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ပဲ လုပ္ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ဦးေလး (၁၈) ႏွစ္သား ေလာက္နဲ႔ (၁၄/၅) ႏွစ္သား ကၽြန္ေတာ္ လုပ္ရတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္ ဦးေလးက ေရတြင္းထဲက ေရခပ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီကေနၿပီးေတာ့ ပံုးေတြနဲ႔သယ္ၿပီးေတာ့ စဥ့္အိုးထဲကို ေလာင္းေပးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါက သိပ္မေ၀းပါဘူး၊ (၁၄/၅) လွမ္းေပါ့ဗ်ာ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ေရခ်ဳိးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကလည္း စကားတစ္ခြန္းမွ မေျပာဘူး။ သူကလည္း စကားေျပာတဲ့လူစားမ်ဳိးမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ၾကားဖူး တာေပါ့ဗ်ာ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဆိုတာလည္း ဂ်ပန္ေခတ္မွာ လူတိုင္းလိုလိုရဲ႕ ပါးစပ္ဖ်ားမွာ သီးေနတဲ့စကားေပါ့ဗ်ာ၊ ဟုတ္လား။ အဲ.. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပဲဗ်၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလို႔ေတာင္မွ ကၽြန္ေတာ္တို႔က နာမည္ေတာင္တပ္မေခၚဘူး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က အသားကလည္း ခပ္လတ္လတ္ပဲဗ်.. ေနာ္။ ထိပ္ကလည္း ခၽြန္းခၽြန္းနဲ႔၊ ထိပ္က နည္းနည္း ေျပာင္တယ္လို႔ေတာင္ ေခၚရမယ့္ဟာေပါ့ဗ်ာ။ နဖူးနည္းနည္း ေျပာင္တယ္၊ သို႔မဟုတ္လည္း နဖူး ျမင့္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အသားကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး လတ္လတ္ပဲဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သုန္သုန္မႈန္မႈန္နဲ႔ သူကလည္း ဘာမွ မေျပာဘူး။ ေရခ်ဳိးထားတာပဲဗ်။ လူငယ္ငယ္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကေလးေတြ၊ ဒီလူေတြခပ္ေပးတာအတြက္ သူ စိတ္ထဲမေကာင္းတာတို႔၊ အားနာတာတို႔ သို႔မဟုတ္လည္း အာ ေဟ့မင္းကြယ္ ခပ္ရတာ ပင္ပန္းမွာေပါ့ကြာ ဆိုတဲ့သေဘာထားမ်ဳိးလည္း ရွိပံုမေပၚဘူး။ သူ႔ဘာသူ ေရရွိ ခ်ဳိးမွာပဲဆိုတဲ့ပံုစံနဲ႔ ခ်ဳိးတာပဲဗ်ေနာ္။ အဲလိုခ်ဳိးေနေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ရပ္ၾကည့္ေနတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီဂ်ပန္ေခတ္မွာက ဆပ္ျပာေတြဘာေတြလည္း မရွိဘူး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔အိမ္မွာလည္း ဆပ္ျပာမရွိဘူးဗ်။ အဲဒီေတာ့ ဒီတိုင္းပဲ ခ်ဳိးခ်က္ၿပီးေတာ့ ၿပီးတယ္။ အဲ ဂ်ပန္ေခတ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါတို႔ဘာတို႔ မရွိဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကလည္း… မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါေတြဘာေတြ ရွိပံုမေပၚဘူးဗ်ာ။ အဲဒီ ပုဆိုးပိုင္းနဲ႔ပဲ၊ ေရလဲပိုင္းညွစ္ၿပီးေတာ့ပဲ ကိုယ္သုတ္တာပဲဗ်။ အဲေတာ့ သူ ပုဆိုးနဲ႔မ်က္ႏွာသုတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္ စကားေျပာခ်င္စိတ္ သိပ္ေပၚလာတယ္။ စကားေျပာခ်င္စိတ္ ေပၚလာတယ္ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေစာေစာကေျပာခဲ့သလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အာရွလူငယ္တို႔ ဘာတို႔ညာတို႔မွာ ကၽြန္ေတာ္က ထက္ထက္သန္သန္လုပ္ေနတဲ့၊ ကၽြန္ေတာ့္ေဆြမ်ဳိးေတြထဲမွာ စစ္ဗိုလ္ေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ ဟုတ္လား၊ အဲဒီအေနအထားေပၚမွာ တည္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဟုတ္လား၊ အမွန္အတိုင္းေျပာရရင္ စိတ္က ထက္သန္ေနတာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ စကား စြတ္ေျပာတယ္ဗ်။ ေျပာတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ကၽြန္ေတာ္ စစ္ထဲ၀င္ခ်င္တယ္ခင္ဗ်ာလို႔ ဒါပဲေျပာႏိုင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ မ်ားမ်ားလည္း မေျပာတတ္ဘူး၊ မ်ားမ်ားလည္းမေျပာရဲဘူးေပါ့ဗ်ာ.. ေနာ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဘာမွမေျပာဘူးဗ်၊ ကၽြန္ေတာ့္ကို ဒီတိုင္းၾကည့္ေနတယ္။ ၾကည့္ၿပီးမွ တစ္ခြန္းပဲေျပာတယ္။ မင္းေက်ာင္းေနလားတဲ့။ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ဟုတ္ကဲ့ ကၽြန္ေတာ္စာသင္ေနပါတယ္။ ခုနစ္တန္းေအာင္ၿပီးပါၿပီ။ ဆိုၿပီးေတာ့ကၽြန္ေတာ္ ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က သူ ေငးေနေသးတယ္ဗ်။ သူ ဘာမွမေျပာဘူး။ သူ႔ ေရေတြဘာေတြသုတ္လက္စ ဆက္ၿပီးေတာ့ သုတ္ရင္းကေနၿပီးေတာ့ ေနာက္မွ တစ္ခြန္းပဲေျပာတယ္၊ မင္းစာဆက္သင္ကြာတဲ့။ ေနာ္ စစ္တိုက္မယ့္လူေတြရွိတယ္၊ မင္း စာသင္ဦးလို႔ ဒီစကားတစ္ခြန္းပဲ ရလိုက္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါနဲ႔ ၿပီးသြားတာပါပဲ။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ့္ကို အဲဒီစကားက ေနာက္ပိုင္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလႊမ္းမိုးတယ္ဗ်။ စစ္ၿပီးခါက ၁၉၄၉ မွာ ကၽြန္ေတာ္ စစ္တပ္ထဲကို၀င္မလို႔ ဗိုလ္သင္တန္းတက္ခြင့္ရတယ္ဗ်။ အဲဒီဟာ ရတဲ့အခ်ိန္မွာကို ကၽြန္ေတာ္ ေၾသာ္.. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကလည္း ငါ့ကို ေျပာသြားဖူးတဲ့ စကားတစ္ခြန္းရွိပါလား။ စစ္တိုက္မယ့္လူေတြ ရွိတယ္ကြာ မင္း စာဆက္သင္ဆိုတဲ့စကားကို ကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ စစ္ထဲလည္း မ၀င္ျဖစ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီစကားနဲ႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္ နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်င္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္မွာလည္း ဒါ ကၽြန္ေတာ္ ေနာက္ဆံုးမွတ္မိတဲ့ စကားပဲေပါ့ဗ်ာ။ က်န္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတာ္လွန္ေရးဌာနခ်ဳပ္မွာ ေနရတဲ့အခါေတြ ရွိတယ္ဗ်။ ေနာက္ဆံုးဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ သြားၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ရြာတစ္ရြာ ေရႊ႕တယ္ဗ်ာ။ အဲဒီရြာတစ္ရြာကေန ေနာက္ထပ္ ေတာ္လွန္ေရးစခန္းလုပ္ထားတဲ့ ဘီးခြဲဆိုတဲ့ ရြာေပါ့၊ ၿမိဳ႕နယ္ေတာ္လွန္ေရးစခန္းလုပ္ထားတဲ့ ဘီးခြဲဆိုတဲ့ရြာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပို႔တယ္၊ မိသားစုကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေစာင့္ေရွာက္ထားတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္းအားစုေတြက။ အဲ အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔လိုက္ၿပီးေတာ့ ဟုတ္လား၊ ဟိုခိုင္းဒီခိုင္းနဲ႔ သြားၿပီးေတာ့ ကင္းေထာက္တဲ့လူေတြနဲ႔ လိုက္သြားၾကည့္စမ္း၊ ဘာျဖစ္လို႔ဆို ကေလးတစ္ေယာက္ ပါတဲ့အခါက်ေတာ့ နည္းနည္းေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း (၁၄/၅) ႏွစ္ဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ ကေလးသာသာေပါ့ဗ်ာဟုတ္လား။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အရပ္ကလည္း ပုတာလည္း ပါမွာေပါ့ေလ။ အဲဒီေတာ့ ဟိုလိုက္သြားဒီလိုက္သြား လိုက္ဖူးတာရွိတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ မပါခဲ့ဘူး။ အဲဒါနဲ႔ပဲ ဒီ ဂ်ပန္ေခတ္ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်င္တယ္ဗ်ာ။
ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး ဂ်ပန္ေခတ္အကုန္ေလာက္မွာ ဦး၀င္းတင္တို႔ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ၿမိဳ႕ေပၚ ျပန္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ ေရခ်ိန္တက္ေနခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕မွာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္တို႔၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဒါေတြ လႈပ္ရွားမႈေတြ အမ်ားႀကီးေပၚတယ္ဗ်။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္က ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္မွာလည္း ကၽြန္ေတာ္၀င္လုပ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ ဦးေလး စစ္ဗိုလ္ေပါ့ဗ်ာ၊ ဗိုလ္ႀကီးမ်ဳိးေက်ာ္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ပထမဆင့္တို႔၊ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္း၀င္ ပထမဆင့္တို႔ဆိုတဲ့ အဲ ရခဲ့တဲ့ပုဂၢိဳလ္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕နယ္မွာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႕ ဆိုၿပီးေတာ့ ဖြဲ႕တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီအထဲမွာ ပါတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ေက်ာင္းသားတပ္ဦးဆိုတဲ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေက်ာင္းသားတပ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေက်ာင္းသားတပ္ဦးမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္က စစ္ေရး တာ၀န္ခံတို႔ဘာတို႔ လုပ္တယ္ဗ်။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္မယ့္ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔လည္း စၿပီး ေတြ႕တယ္ဗ်။ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီ ေက်ာင္းသားတပ္ဦးေခါင္းေဆာင္အေနနဲ႔ စစ္ပညာေတြ သြားသင္ရတယ္ဗ်။ လက္ပံတန္းမွာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သာယာ၀တီခရိုင္ဥကၠ႒က ေနာင္က်တဲ့အခါက်ေတာ့ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ရဲ႕ လူငယ္အဖြဲ႕မွာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာတဲ့ ကိုၾကည္ညြန္႔။ ကိုၾကည္ညြန္႔က သူက ဂ်ပန္ေခတ္တုန္းက စစ္တကၠသိုလ္တို႔ဘာတို႔လည္း တက္ဖူးတဲ့လူေပါ့ဗ်ာ။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ကေန ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆိုရွယ္လစ္လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဘာေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံျခားတို႔ဘာတို႔မွာ သြားေန၊ ကမၻာ့ဆိုရွယ္လစ္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မွာေတာင္ ဥကၠ႒ေတြဘာေတြ ျဖစ္တဲ့အထိ ေတာ္ေတာ္ေလး လႈပ္ရွားခဲ့တဲ့ ပုဂိၢဳလ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဒီေန႔ေပါ့ေလ၊ နာမည္အလြန္ႀကီးေနတဲ့ စာေရးဆရာ ဆရာေမာင္စူးစမ္းအမည္ခံ၊ ရဲေဘာ္ခ်မ္းေအး အမည္ခံ၊ ဦးတင္ေရႊေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ကိုတင္ေရႊေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကိုတင္ေရႊကလည္း စစ္သင္တန္းေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေခတ္ ဒီ ေရာနင္းတို႔ဘာတို႔က ဆင္းလာၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားစစ္သင္တန္းေတြ လာၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ ေပးတယ္ဗ်။ ေတာ္ေတာ္ၾကာတယ္ဗ်။ စစ္သင္တန္းကလည္း ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္ဗ်၊ ႏွစ္ပတ္သံုးပတ္ေလာက္ၾကာတယ္။ (၄၆) ခု အစေလာက္ ဘာေလာက္ ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က (၁၆) ႏွစ္သားေလာက္ေပါ့ဗ်ာ။ ကိုခ်မ္းေအးက (၁၉) ႏွစ္သားေလာက္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကိုခ်မ္းေအးက စစ္သင္တန္းေတြေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ိန္အားလို႔ရွိရင္ သူက အဂၤလိပ္စာအုပ္ အထူႀကီးေတြဘာေတြ ဖတ္တယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ (၉) တန္း (၁၀) တန္းေရာက္ၿပီ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း အဂၤလိပ္စာေတြဘာေတြေတာ့ သင္ေနၿပီေပါ့။ ဒါေပမဲ့လို႔ အဂၤလိပ္စာအုပ္ အဲဒီေလာက္ ထူထူႀကီးႀကီးေတြေတာင္ ကၽြန္ေတာ္က ျမင္ဖူးတာမဟုတ္တဲ့အခါက်ေတာ့ တစ္ခါထဲ ဘယ္သူ႔မွစကားမေျပာဘဲနဲ႔ အားတာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္နက္ စာအုပ္နဲ႔မ်က္ႏွာအပ္ထားတဲ့ ရဲေဘာ္ခ်မ္းေအးေခၚ၊ ရဲေဘာ္စူးစမ္းေခၚ ဘာညာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီလူနဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္က သိပ္ၿပီးေတာ့ သူ႔တယ္အံ့ၾသတာကိုးဗ်။ တစ္ခါတည္း။ အဲဒါေလးကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိေနတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေထာင္က လြတ္လာၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ကိုခ်မ္းေအးနဲ႔ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ တစ္ေနရာမွာ သြားေတြ႕တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္ေတြေျပာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီစာအုပ္ႀကီး ထူတဲ့ဟာႀကီးကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မ်က္စိထဲကေနၿပီးေတာ့ ေသးမသြားဘူးဗ်။ ဒါေပမဲ့ ကိုခ်မ္းေအးကိုျမင္ရတဲ့ ပံုသ႑ာန္ကေတာ့ေပါ့ဗ်ာ၊ ဟိုးကၽြန္ေတာ္တို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ငယ္ငယ္တုန္းကေတြ႕ခဲ့တဲ့ ကိုခ်မ္းေအးရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္မ်ား ေသးသြားသလား၊ ၾကံဳလွီသြားသလားဆိုတာကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ မမွန္းတတ္ဘူး။ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ေသးေသးေကြးေကြးနဲ႔ အဲ လူေလးျဖစ္သြားတယ္ဗ်။ အေတာ္ကို ေသးသြားတဲ့လူေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ့္မ်က္စိထဲမွာ စြဲေနေသးတယ္။ အာရံုထဲမွာ စြဲေနေသးတဲ့ အဂၤလိပ္စာအုပ္ထူထူႀကီးကေတာ့ ထူျမဲထူေနတုန္းပဲခင္ဗ်။
လာမယ့္အပတ္မွာ ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀ကို သိရွိခြင့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
Source: RFA
0 comments:
Post a Comment